منبع شناسی علوم حدیثی

قبل از معرفی منابع علوم حدیثی، نكاتی چند ضروری است:
1. تنها منابع شیعی معرفی می شود؛ زیرا غرض از این طرح، همان گونه كه در آغاز آمد، بررسی «علم حدیث» نزد شیعیان است.
2. این معرفی به آثار چاپ شده اختصاص دارد و معرفی منابع خطی كه تاكنون چاپ نشده، منظور نظر نیست. [1]
3. این منبع شناسی تنها به كتبْ اختصاص دارد و مقالات در این جا معرفی نشده است. البته مقاله های غنی و بسیاری در زمینه «علم حدیث» موجود است كه امید است در فرصتی دیگر ارائه شود.
4. منابع برحسب تاریخ مؤلّفان تنظیم گشته و نسبت به آثار نویسندگان زنده یا موارد مشكوك، ترتیب الفبایی عنوان كتاب لحاظ شده است.
5. تفكیك منابع، طبق طرح پیشنهادی این مقاله و با توجه به گرایش غالب كتاب بوده است.
در پایان باید متذكر شد كه ادعای استقصای كامل نداریم و این مجموعه تنها در حد وسع، فراهم گشت.
یك. تاریخ حدیث و كتابشناسی
1. إثبات الهدی، محمد حسن الحُرّ العاملی (م 1104ق) ، تعلیق: ابوطالب التجلیل، مطبعه العلمیه، قم، ج 1، ص 26 - 32، عربی.
2. وسائل الشیعه، محمد حسن الحر العاملی (م 1104ق) ، مكتبه الاسلامیه، تهران، ج 19، ص 311 تا آخر و ج 20، عربی.
3. بحار الأنوار، محمد باقرالمجلسی (م 1110ق) ، دارالكتب الاسلامیه، تهران، ج 1، مقدمه آیهاللَّه عبدالرحیم ربانی شیرازی، 228ص و مقدمه مؤلّف (79ص) ، عربی.
4. مستدرك الوسائل، حسین النوری (م 1320ق) ، اسماعیلیان، قم، ج 3، ص 878290، عربی.
5. تأسیس الشیعه، السید حسن الصدر (1272-1354ق) ، منشورات الأعلمی، تهران، ص 279 - 295، عربی.
6. الذریعه الی تصانیف الشیعه، شیخ آقابزرگ التهرانی (1293-1389ق) ، ج 2، ص 125-167 و ج 6، ص 301 - 374، عربی.
7. خدمات متقابل اسلام و ایران، شهید مرتضی مطهری (م 1399ق - 1358ش) ، انتشارات صدرا، قم، 1359ش، دهم، ص 467 - 476، فارسی.
8. أصول الحدیث واحكامه[2] ، جعفر السبحانی، مؤسسه الإمام الصادق علیه السلام، قم، 1414ق، 272ص، عربی.
9. تاریخ تدوین حدیث، رسول جعفریان، انتشارات فؤاد، قم، 1368ش، 59ص، فارسی.
10. تحول علم حدیث، مصطفی اولیایی، 1361ش، 64ص، فارسی.
11. تدوین السنه الشریفه، السید محمدرضا الحسینی الجلالی، مكتب الإعلام الاسلامی، قم، 1413ق، 704ص، عربی.
12. دراسات فی الحدیث والمحدّثین، هاشم معروف الحسنی، دارالتعارف، بیروت.
13. سیر تحول قرآن و حدیث، علی فاضل - عبدالرحمن انصاری، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1364ش، 101ص، فارسی.
14. سیر حدیث در اسلام، سید احمد میرخانی، گنجینه، تهران، 1361ش، دوم، 388ص، فارسی.
15. علم الحدیث ودرایه الحدیث، كاظم مدیر شانه چی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1362ش، سوم، 166+284ص، فارسی.
16. مصادر الحدیث عند الامامیه، محمد حسین الجلالی، مطبوعات النجاح، قاهره، 1395ق/ 1975م، 44ص، عربی.
این كتاب با این مشخصه ها به فارسی برگردانده شده است:
مأخذ حدیث از دیدگاه شیعه، مترجم: علیرضا میرزا محمّد، انتشارات نور، تهران، 1360ش، 63ص.
17. المعجم المفهرس لألفاظ أحادیث بحار الأنوار، مقدمه: محمدعلی مهدوی راد واحمد عابدی، مركز الأبحاث والدّراسات الاسلامیه، مكتب الإعلام الاسلامی، قم، 1413ق، ص 11-119، عربی.